Berrikuntza horietako asko Asiatik eta industrian giltzarri diren eragileetatik datoz. Batez ere, bateriak eta auto elektrikoa izatea espero den merkatu handia menperatzeko duten helburuak bultzatuta.

Ez da kasualitatea, horregatik, azken titular handiak BYD bezalako enpresek, munduko auto elektrikoen fabrikatzaile handienetako batek, betetzea. Joan den martxoan, konpainiak iraultza ekarri zuen industriara, “Super e-Platform” aurkeztu baitzuen. “Han L” eta “Tang L” modeloetan egongo da eskuragarri. Kasu honetan, berritasuna ez da iragarki honekin agindutako abiadura handia (300 km orduko), baizik eta erabiltzaile askoren kezka handietako bat: autonomia eta karga denbora. Erronka horren aurrean, enpresak 400 km-ko autonomia izango duela hitzematen du plataforma berriarekin, 5 minutuko kargatze-saioan. Kopuru horiek parekorik ez dute gaur egun industrian. Egia balitz, industriak orain arte izan duen erronka handienetako bat lortuko litzateke: auto elektriko baten birkarga ohiko ibilgailu baten tanga betetzea kostatzen den aldi berean parekatzea.

Hala ere, mugarri teknologiko horrek zalantzak sortzen ditu oraindik sektorean. Blogaren aurreko sarreretan ikusi genuen bezala, kontua ez da hainbeste karga-denborak alde horretatik, baizik eta karga-abiadura horiek baterian izan dezaketen eragina. Izan ere, karga-mota hori modu eraginkorrean lortzeko, ezinbestekoa da bateriaren bizitza bermatzea, abiadura horiek degradazioa eta bizi-zikloak handitzen baitituzte. Hori da oraindik BYDk bere “formula magikoa” azaltzeko ezagutzera eman ez duen galdera handia eta oraindik adituen artean zalantza batzuk sortzen dituena.

Blade bateriak edo CTP ikuspegia: teknologia konbentzionaletan oinarritutako planteamendu desberdinak

Baina hau ez da BYDren azken urteetako berrikuntza bakarra. Protagonismoa eta azken iragarpena ere 2020an jaso zituen, pandemia baino lehentxeago, “Blade bateriak” izenarekin ezagutzen diren bateriak aurkeztu zituenean. BYDren arabera, teknologia horren helburua da bateria tradizionalek zituzten segurtasun-, eraginkortasun- eta jasangarritasun-erronkei erantzutea.

Ohiko gelaxka prismatiko edo zilindrikoek ez bezala, Bladeek forma luzanga eta mehea hartzen dute, paketean zuzenean muntatzen dena (Cell-to-Pack edo “CTP” ingelesezko siglengatik), tarteko moduluak ezabatuz. Hori guztia lehendik dagoen eta industriak LFP kimika izenez ezagutzen duen teknologia batean oinarrituta dago.

Ikuspegi horren erakargarritasunak berehala erakarri zituen lehiakideak, eta beren produkturako erreplikatzen hasi ziren. Hala, CATL, Gotion, Svolt eta EVE enpresek (Asiakoak gehienak) antzeko proposamenak aurkeztu dituzte dagoeneko.

Hala ere, aurreko kasuan bezala, oraindik ere zalantzak daude industria ezagutzen dutenen artean ikuspegi hori modu masiboan hartzeari buruz. Batez ere, berriro ere, mantentze-lanei dagokienez. Sistema trinkoagoa eta integratuagoa denez, gelaxka batek huts egiten badu, konpontzeko sarbidea konplexua edo bideraezina izan daiteke, eta horrek paketearen ordezkapen osoak egitea ekar dezake, konponketa partzialak egin beharrean. Gainera, gelaxken arteko hesi fisikoak kentzeak akats termikoak zabaltzeko arriskua handitu dezake, behar bezala kontrolatzen ez bada.

Funtsezko beste erronka bat kudeaketa termikoa da. Paketearen barruko gelaxka-dentsitate handiak zaildu egin dezake hozte uniformea, batez ere hozte likidoko edo bereizketa termikoko sistema aurreraturik ez duten konfigurazioetan. Halaber, bateriak kudeatzeko sistemak (BMS) sofistikatuagoa izan behar du gelaxka gehiago monitorizatzeko eta kargak zehaztasunez orekatzeko. CTPren onurak argiak diren arren, kezka horiek diseinu zorrotzaren eta soluzio tekniko sendoen beharra azpimarratzen dute, eraginkortasunak sistemaren segurtasuna, iraunkortasuna edo jasangarritasuna kolokan jarriko ez dituela ziurtatzeko.

Ibilgailua bateria bera denean: CTC proposamena

PLE ez da azken urteetako ikuspegi berritzaile bakarra. Izan ere, enpresa batzuek urrats bat harago eraman dute proposamen hori, “CTC” edo “Cell To Chasis” izenez ezagutzen den alternatiba planteatuz: gelaxkak ibilgailuaren egituran zuzenean integratzea dakar, bateria xasis edo karrozeriaren parte bihurtuz.

Tesla, BYD, NIO edo Geely bezalako konpainiek proposamen honetan lan egiten dute, abantaila esanguratsuak eskaintzen ditu bateriaren gelaxkak zuzenean ibilgailuaren egituran integratzean, bateria pakete independente baten beharra ezabatuz. Horri esker, pisu asko aurrezten da, espazioaren eraginkortasuna hobetzen da eta xasisari egitura zurruntasun handiagoa ematen zaio, eta horrek ibilgailuaren portaera dinamiko hobea ekar dezake. Gainera, autoaren zoruan dagoen bolumena ahalik eta gehien aprobetxatuz, autonomia handiagoak lor daitezke, bateriaren tamaina handitu beharrik gabe. Mihiztatze-prozesuaren zati bat ere sinplifikatu egiten da, bereizitako egitura-osagaien kopurua murrizten baita.

Baina integrazio hori da, hain zuzen ere, erronka nagusiak dituena. Eragozpen nagusia konponketa eta mantentze lanen konplexutasuna da: baterian akatsen bat edo egituran kalteren bat gertatuz gero, baliteke ibilgailuaren plataforma osoan esku hartu behar izatea, konponketak garestituz. Era berean, diseinuak segurtasun-neurri aurreratuak behar ditu talken aurrean, bateriak deformazioak izateko arrisku handiagoa baitu talka eginez gero. Modularitatea eta modelo ezberdinen artean bateriak trukatzeko aukera ere mugatzen du, ekoizpen malgua edo birziklatzea zailduz. Azken batean, CTC ikuspegiak hutsetik abiatutako ingeniaritza integrala eskatzen du, eta % 100 berriak eta oso optimizatuak diren plataformetan baino ez da bideragarria.

Azken batean, eta adibide batzuk ikusita, argi dago baterien industria transformazio azkarreko une batean dagoela, eta aurrerapen teknologikoen helburua ez dela soilik autonomia handitzea edo karga-denborak murriztea, baizik eta ibilgailu elektrikoaren barruan bateriak diseinatzeko, integratzeko eta kudeatzeko modua erabat birdefinitzea ere. Adibidez, CTP eta CTC hurbilketek paradigma-aldaketa dakarte eredu modular tradizionalarekiko, eta lehentasuna ematen diete egiturazko eraginkortasunari, pisua aurrezteari eta espazioaren optimizazioari. Erabateko integrazioaren aldeko lasterketa horrek merkatuaren eskaera gero eta handiagoari erantzuten dio: ibilgailu elektriko irisgarriagoak, seguruagoak eta lehiakorragoak barne-errekuntzako motorrarekin alderatuta.

Hala ere, berrikuntza horietako asko, etorkizun handikoak izan arren, oraindik eskala handiko baliozkotze-fasean daude. Fabrikatzaileek sistema berri horiek ezarri ahala, erantzun argiagoak izango dira haien bideragarritasunari buruz, iraunkortasunari, kostu operatiboei, birziklatzeari eta mantentze-lanei dagokienez. Bitartean, iragarki ikusgarriak arretaz irakurri behar dira: aurrerapen tekniko bakoitzaren atzean galdera batzuk daude irekita, eta denborak, benetako erabilerak eta erabiltzailearen esperientziak soilik argitu ahal izango dituzte. Zentzu horretan, auto elektrikoaren hurrengo iraultza handia ez da gelaxken kimikaren araberakoa bakarrik izango, berrikuntzaren, fidagarritasunaren eta jasangarritasunaren arteko orekaren araberakoa ere izango da.