Material eta teknologia berriekin, hala nola ion-sodioarekin edo CIC energiGUNEn garatutako beste belaunaldi berriekin, egindako ikerketak industriari alternatiba bideragarriak sortzea ahalbidetuko dion zain, litioa da, zalantzarik gabe, baterietarako funtsezko elementua. Horren eragina erabakigarria da elektromugikortasuna garatzeko eta energia berriztagarria biltegiratzeko gero eta eskari handiagoari erantzuteko.

Europak gaur egun duen erronka nagusia lehengai horren inportazioarekiko mendekotasun ia erabatekoa da. Gaur egun, Ameriketako Estatu Batuetako Lehengai Mineralei buruzko Zerbitzu Geologikoaren datuen arabera, Europar Batasunean erauzitako litioa mineralaren erauzketaren % 1 baino ez da mundu mailan. Kontuan hartzen badugu, adibidez, Europan ibilgailu elektrikoen bolumen osoaren laurdena sortzen dela munduan, erronkaren dimentsioaren ideia zehatza egin ahal izango dugu.

Beraz, errealista eta arrazoizkoa dirudi Europako lurzoruan litioa lortzeko aukerei buruzko azterketa egitea. Zehazki, Espainiakoa bezalako kasuetan, erauzketaren eremuan espazio garrantzitsu bat okupatzeko adinako potentziala baitu, etorkizun handiko aztarnategiekin, meatzaritzako esperientzia eta tradizio handiarekin, eta beharrezko teknologiarako sarbidea bermatzen duten ikerketa-ekosistema bikainarekin. Hori guztia, hala ere, garrantzi handiko erronka bat bistatik galdu gabe: ingurumen-erronka.

Espainiaren indarguneak eta aukerak

Espainia litioa ateratzeko potentzial gisa aipatzeko orduan, lehenik eta behin, haren erreserben garrantzia nabarmendu dezakegu. Europa mailan, litio-erreserba handienak Txekiar Errepublikan ( % 31), Serbian ( % 27) eta Ukrainan ( % 15) daude. Jarraian, Espainia ageri da, % 13rekin, eta gainerako estatuek erreserba oso mugatuak dituzte (Frantziak % 4 eta Alemaniak % 3, Blandine Gourcerolen azterketaren datuen arabera). Bestela esanda, Europar Batasunaren testuinguruan, industria propioa garatzeko erreferentziazko bigarren lurraldeaz ari gara.
Erreserba horiek, batez ere, Gaztela eta Leonen, Galizian, Extremaduran eta Andaluzian daude, bereziki Cadizen, non litio-erreserba handi bat identifikatu den, Europako handienetakotzat hartzen dena, San Jose del Valle meategian.

Bestalde, beste kasu nabarmen bat Extremadura da, non litioko beste aztarnategi esanguratsu batzuk dauden, hala nola San José de Valdeflores eta Las Navas -Caceresen biak-; baita Galizia ere, Albertako aztarnategiarekin. Gordailu horiek oraindik ez dira osorik aprobetxatu, baina litioa etorkizunean ateratzeko potentzial handia dute.

Aztarnategi horiek izate hutsa funtsezko faktorea da Espainia litio-erauzgailu gisa kokatzeko, baina horri gehitu behar dizkiogu meatzaritzako azpiegitura sendoa eta mineralak erauzteko tradizio luzea. Estatuko meatzaritza industria nazioartean aintzatetsia izan da hainbat baliabide ustiatzen esperientzia izateagatik, hala nola, burdina, ikatza eta metal preziatuak. Eta meatzaritzako esperientzia hori da, hain zuzen ere, litioa erauzteko hedapenerako oinarri sendoa ematen duena.

Gainera, ez da ahaztu behar dauden komunikazio-azpiegituren garrantzia: bide-sareak, portuak eta elkarri lotutako trenbide-lineak daude, mineralaren garraioa eta banaketa errazten dutenak, eta erauzketa- eta esportazio-prozesu eraginkorra bermatzen dutenak.

Hori gutxi balitz, kontuan hartu beharreko hirugarren elementua ikerketa eta lotutako teknologien garapena da. Ekosistema zientifikoek, hala nola eskualdeek eta lurraldeek Euskadiri eta Europari emandakoek (CIC energiGUNEren kasuarekin) eta erakunde akademikoek, hala nola unibertsitateek, aukera emango lukete, zalantzarik gabe, erauzketa-teknika eraginkorrago eta iraunkorragoetan aurrera egiteko, bai eta material eta ekoizpen-prozesu berriak garatzeko ere, ez soilik Estatu mailan, baita Erkidego mailan ere.

Faktore horien guztien baturaren ondorioz, eragin ekonomikoa berehalakoa izango litzatekeela aurreikus dezakegu. Estatuko litioaren industria handi baten garapenak maila guztietako tokiko komunitateetan enplegua sortzea bultzatuko luke: erauztetik hasita, bateriak prozesatu eta fabrikatzeko ondorengo etapetaraino; hau da, litioari lotutako industriek milaka lanpostu zuzen eta zeharkako sor ditzakete balio-kate osoan. Europako litio-erauzgailu nagusietako bat izatearen abantailak eta onurak, beraz, neurri handikoak izango lirateke.

Ingurumenaren erronka handia

Aurretik esandako guztiak badu kontrapuntu bat: litioaren meatze-industria bat martxan jartzeak ingurumenean dituen ondorioak. Kontuan hartu beharreko gai nagusien artean, gutxienez lau aipa ditzakegu. Horietako bakoitzari erantzun egokia ematearen mende egongo da edozein erauzketa-proiekturen bideragarritasuna.

Lehena uraren erabilera arduratsua da. Litioa ateratzeak, askotan, meatzaritza eta erauzketa prozesuetan ura intentsiboki erabiltzea dakar, eta horrek eragina izan dezake tokiko ur baliabideetan. Garrantzitsua da uraren kudeaketa-praktika eraginkorrak eta iraunkorrak ezartzea, bai eta tokiko komunitateetarako, nekazaritzarako edo funtsezko beste erabilera batzuetarako ur-hornidura arriskuan jartzen ez dela bermatzea ere.

Bigarrenik, kontuan izan behar da hondakinen eta kimikoen kudeaketa egokia. Mota horretako industria batek behar bezala maneiatu behar diren hondakin eta isuri kimikoak sortuko ditu. Ezinbestekoa da ingurumen-inpaktuari buruzko azterketa sakonak egitea eta eragindako eremuetako biodibertsitatea babesteko arintze-neurriak aplikatzea.

Hirugarren gai garrantzitsua energiaren erabilera eta karbono-emisioak dira. Litioa energia garbiago baterako trantsizioan funtsezko osagaia bada ere, mineralaren erauzketak eta prozesamenduak energia kantitate handia eskatzen dute, eta, horretarako, komenigarria izango da hornidura-kate osoaren karbono-aztarna minimizatuko duten energia berriztagarrien iturriak bilatzea.

Azkenik, ingurumen-erronkari dagokionez, kontuan hartu beharko litzateke tokiko komunitateen parte-hartzea eta kontsulta. Litioa ateratzeak eragin nabarmena izan dezake tokiko komunitateetan, bai enpleguari dagokionez, bai inguruko aldaketei dagokienez. Horregatik, funtsezkoa da komunitateak erabakiak hartzeko prozesuan inplikatzea, izan daitezkeen eraginei buruzko informazio argia eta gardena ematea, eta edozein proiektu hasi aurretik arriskuen eta onuren ebaluazio egokiak egiten direla bermatzea.

Azken batean, Espainian litioa erauzteak potentzial handia duela ziurta daiteke – eta, ziur aski, Europar Batasunaren estrategiarako funtsezko pieza izango dela –, baina, era berean, erronkak ditu, eta erronka horietarako funtsezkoa izango da litioaren industriaren bultzadaren eta ingurumenaren babesaren artean oreka bat aurkitzea.

Ikerketa eta garapeneko jarduerak hemen du berriz ere funtsezko zeregina, industriaren iraunkortasuna bermatzeko eta aipatutako oreka-puntua lortzeko funtsezko erronka horiei erantzuteko. Ildo horretan, CIC energiGUNEk, gure zientziaren bidez, inpaktu eta ondorio horiek murrizten lagundu nahi du, hasierako faseetatik benetan iraunkorra izango den balio-katea bultzatuz.

Cookies on this website are used to personalize content and advertisements, provide social media features, and analyze traffic. You can get more information and configure your preferences HERE