Industria energia-kontsumo handieneko sektoreetako bat da, eta eraginkortasun gutxien duen sektoreetako bat ere bada, batez ere energia bero moduan erabiltzeari dagokionez. Egoera hori bereziki kritikoa da egungo krisi energetikoan; izan ere, negu honetan, energiaren prezioen gorakadak ziurgabetasun larriko egoerak eragin ditzake.

Egoera horretan, Europako Batzordeak krisiari aurre egiteko identifikatu duen erronka nagusietako bat da energia-iturri berriztagarriak, biltegiratzea eta eraginkortasun energetikoa areagotzea industrian.

Izebergaren punta

Uztaila 2021. Mundua aktibitate baxuko aldi luze batetik esnatzen ari zen COVID-19aren eta energia-eskariaren bat-bateko hazkundearen ondorioz, ekoizpen berriztagarri baxuarekin eta ikatz-kostuen politika inkrementalarekin batera, tsunami bat sortu zuen, gure gizartearen oinarri ekonomikoak dardarka jarri zituena.

Energiaren prezioak nabarmen igo ziren. Hala ere, izebergaren punta baino ez zen, faktore horiek guztiak direla eta, Ukrainaren inbasioa gehitu zen 2022ko otsailean, energiaren prezioetan ondorio latzak eraginez. 2021ean, gas naturalaren prezioa batez besteko kontsumitzaile industrial batentzat 23.9 €/ MWh-tik 41.6 €/ MWh-ra igo zen bitartean (+%74), 2022ko abuztuan errekor historikoa lortu zuen, 316 €/ MWh-koa (+%1222).

Horren ondorioz, industria askok beren kostu-egitura eta negozio-eredua birplanteatu behar izan dute, energia-kostuak pisu esanguratsua hartu baitu. Igoera hori hain azkarra eta ustekabekoa izan da, non energian intentsiboak diren industria batzuek ekoizpena gelditu edo arautu behar izan duten, Sidenorrek, ArcelorMittalek eta Nervacerok berriki iragarri zuten bezala.

Ez litzateke bidezkoa esatea industria-sektoreak ez duela energia-eraginkortasuna hobetzeko eta erregai fosilekiko mendekotasuna murrizteko ahaleginik egin. Izan ere, eraginkortasun energetikoa deskarbonizaziorako lehen erregai gisa katalogatu da.

Energia-eraginkortasuna makro mailan neurtzeko erabiltzen den parametroa intentsitate energetikoa da, kontsumo energetikoa BPGarekin lotzen duena. Energia-intentsitatearen aldakuntza ebaluatu ahal izateko eskuragarri dauden azken datuak 2000-2017 aldikoak dira. Aldi horretan, eta batez ere aurre egin zaien krisiengatik, kontuan hartu behar da Europako industriako energia-kontsumoa % 15 inguru jaitsi zela. Hala ere, energia-intentsitatea are gehiago murriztu zen, % 27an kokatuz, industri sektore guztietan jaitsiera orokorra hautemanez.

Hobekuntza horiek, oro har, inbertsio txikiko eta errentagarritasun handiko neurriekin lortu dira, eta horietako asko energia-auditoretzen bidez. Neurri horien artean daude luminariak aldatzea, makina edo instalazioen ordez eraginkorragoak jartzea, isolamendua edo instalazioak monitorizatzearen edo kontrolatzearen ondoriozko hobekuntza-neurri operatiboak...

Hala ere, industriak bere eginbeharrak egin dituela dirudienean, zenbait azterlanek hobetzeko potentziala ezartzen dute, % 19tik % 27ra, industria edo sektore motaren arabera. Zer geratzen da egiteko?

Galdera honen erantzun bat prozesu industrialetan beroa berrerabiltzea da.

Egunero, industria-sektoreak, etsi-etsian bere energia-kontsumoa murrizten saiatzen ari denak, hondar-bero moduko energia-kantitate izugarriak isurtzen ditu atmosferara, batez ere oraindik erabili ahal izateko modu errentagarririk aurkitu ez duelako. Ez da kontu txikia; izan ere, energia-kontsumo handiko industriek energia horren % 50 baino gehiago beroa ekoiztera bideratzen dute, eta beroak bere eginkizuna betetzen duenean, % 20 eta % 50 artean hozte-dorreetan edo zuzenean ingurunera galtzen da.

Energia hori berreskuratzea zailtzen duen erronkarik handiena da soberako beroa ezin dela denboran bat etorri bero hori berrerabili ahal izateko beste prozesu batekin. Arazoa teorian beroa biltegiratzeko sistema bat instalatuz konpon daiteke. Hala ere, orain arte, inbertsio-kostuek industria-sektoreak bere gain har zitzakeen mugen gainetik igotzen zuten itzulera-aldia.

Hala ere, azken urteotan, CIC energ ¡GUNEko ikertzaileek kostu txikiko biltegiratze-teknologia, teknologia modularra eta prestazio handiak garatu dituzte, besteak beste hondar-bero industriala berreskuratzeko eta industria-eraginkortasun energetikoa hobetzeko hurrengo eta behin betiko jauzia izateko.

ArcelorMittal aitzindarietako bat izan zen teknologia hori erabiltzen, lehenik Europako H2020 ReSlag proiektuaren esparruan eta, ondoren, CIC energiGUNEk koordinatutako LIFE HI4S proiektuan. Era berean, Iresenek eguzki-kontzentrazioko instalazio batean ere erabili du teknologia hori, Marokon, eta CIC energiGUNEk lagundu zuen ORC-Plus proiektuan.

Azken batean, epe laburrean aurreikusten den ezegonkortasun energetikoaren horizontea kontuan hartuta, CIC energiGUNEk industriaren esku jartzen du biltegiratze termikoko teknologien ezagutza garatua, energia-kontsumoa murrizten laguntzeko eta erregai fosilen prezioan amaierarik gabeko igoeraren inpaktua minimizatzeko helburuarekin.