Testuinguru horretan, Espainia izan da azken urteotan ildo horretan gutxien aurreratu duen Europako herrialdeetako bat. Hala ere, industria horrek herrialdean izan dezakeen inpaktua eta susperraldi ekonomikoa direla eta, Espainiak bizkortu egin du galdutako denbora berreskuratzeko.

Espainiak bere barne-produktu gordinaren % 10 eta esportazioen % 18 ditu automobilgintzari lotuta, eta Europako gainerako herrialdeekin bat egin nahi du horrelako ekimenak garatzeari dagokionez, horiek funtsezkoak baitira lidergoari eusteko automobilaren sektorean.

Gutxi gorabehera, 2030erako baterien urteko eskaria Espainian 75 GWh-ra hurbiltzea espero da, eta horrek urte horretarako herrialdean 2-3 gigafaktoria izateko beharra ekarriko luke, kalkuluen arabera.

Hala, Gobernu zentrala eta gobernu autonomikoak lanean hasi dira industria horrekin lotutako lehen ekimenak abiarazteko, baina horiek guztiak enbrioi-egoeran daude oraindik, Europako beste herrialde batzuetan iragarritakoekin alderatuz gero.

Une honetan, hamar autonomia ekimen, itun eta partzuergo publiko-pribatuak bultzatzen ari dira, bateriak fabrikatzeko mota horretako proiektuak abiarazteko inbertsioa eta finantzaketa erakartzeko.

Orain arte egindako iragarkiak gorabehera, badirudi proiektu bakar bat ere ez dela behin betikoa; izan ere, kasu askotan, proiektu estrategiko mota hori ekonomikoki bultzatzea ahalbidetuko duten Europako funtsen mende dago azken bideragarritasuna.

Izan ere, kasu batzuetan oraindik zehaztu gabe dago ekimen horien edukia, bateria-gelaxken fabrikazioa (Basquevolt proiektuaren kasuan bezala), horiek "Battery pack" etan muntatzeaz edo bi jarduerak egiteaz soilik arduratu baitaiteke. Proiektu batzuek, beren jardueraren barruan, jada erabilitako gelaxka eta bateriei bigarren bizitza bat ematea ere aurreikusten dute, industriari lotutako ekonomia zirkularra bultzatzeko helburuarekin.

Bateriaren balio-kate osoa egiteko asmoa duten kasuen artean, Battchain proiektua nabarmendu behar da, antzeko beste proiektu batzuei buruzkoa. Proiektu honek Europako % 100eko teknologia hedatzearen aldeko apustua egiten du, balio-kate osoko beste proiektu batzuetan ez bezala, non gelaxken teknologia -nahiz eta Espainian fabrikatua- Asiako kapitalaren esku geratuko litzatekeen.

Gigafaktoria bat izateko borroka autonomikoa

Ikus daitekeenez, une honetan plana garatzeko eta abiarazteko lanean ari diren ekimenen kopurua 2-3 fabrikatik gorakoa da, kalkuluen arabera, Espainiak 2030ean behar dituenetatik. Horren arrazoia da mota horretako proiektuek izaera estrategikoa eta eragin sozioekonomikoa izan dezaketela gigafaktoria horiek kokatuta dauden autonomia-erkidegoetan, eta, ondorioz, lasterketa eta lehiaketa izaten ari dira Espainiako hainbat eremuren artean.

Izan ere, proiektu horiek abian jartzeko behar den inbertsio handiarekin batera, enpleguari dagokionez eragin handia izan dezake, eta milaka lan sor ditzake zuzeneko eta zeharkako lanen artean. Hori dela eta, autonomia-erkidego askok dagoeneko iragarri dute fabrika horiek hartzeko asmoa, eta, kasu askotan, lehentasuna eman diete beren ekonomia berreskuratzeko planen eta Europako Berreskuratze Funtsei lotutako laguntzen barruan.

Baina autonomia-erkidegoek edo gobernu zentralak ez dute ekimen horiek abiarazteko interesa soilik. Enpresa pribatu handiek eta sektorearekin lotutako erakundeek ere parte hartu nahi dute proiektu horietan, funtsezkoak baitira beren ibilbide-orrietan eta etorkizuneko hazkunde-helburuetan. Horregatik, horietako asko proiektu horiek abian jartzearen atzean dauden partzuergo eta aliantzetako kide dira:

Izan ere, erakunde horietako asko dagoeneko baterien, hidrogenoaren balio-katearen eta elektrolizagailuen ekoizpenaren inbertsio eta garapen sinergikoen barruan daude. Adibidez, Iberdrola eta Ingeteam Iberlyzer proiektuaren buru dira, eta Repsolek eta Senerrek sortu berri duten elektrolizagailu-enpresarekin batera, Espainian elektrolizatzaileen industria merkaturatu nahi dute.

Azken kokapena erabakitzeko funtsezko faktoreak

Etorkizunean behar diren gigafaktorien behin betiko kokapena zehazterakoan, hainbat aldagaik aukera baten edo bestearen alde egin dezakete azken erabakia. Proiektu horien bideragarritasuna bermatzeko erakundeen, politikaren eta enpresen babesa ezinbestekoa bada ere, beste faktore geografiko eta logistiko batzuk funtsezkoak izango dira lehiaketa honetan.

Lehenik eta behin, proiektuek balio-katearen funtsezko beste etapa batzuekin duten hurbiltasun geografikoa dago, hala nola litioaren erauzketa edo, jakina, OEMSen fabrikak. Lehenengo irizpideari jarraiki, Extremadura bezalako kokapenek puntuak irabazten dituzte beren lurraldean dauden meategiei esker.

Hala ere, badirudi bigarren irizpidea alde horretatik kritikoena izan daitekeela; izan ere, hainbat OEMk, hala nola Seat edo Renaultek, behin eta berriz adierazi dute garrantzitsua dela battery pack-ak ematen dizkieten lantegiak beren ekoizpen-lerroetatik gertu egotea, ibilgailu elektrikoak ekoizten hasteko.

Kasu honetan, Euskal Autonomia Erkidegoa, Nafarroa, Gaztela eta Leon edo Aragoi bezalako kokapenek nolabaiteko abantaila izango lukete, ekoizpen-plantak beren lurraldean edo inguruko erkidegoetatik hurbil egoteari esker. Gainera, trenbide-azpiegiturak bezalako beste erraztasun logistiko batzuk izatea balantza norabide batean edo bestean erabakitzen duen elementu gehigarri bat izan daiteke.

Azken batean, hilabete batzuetako "borroka" etorriko da erkidegoen artean, eta proiektuek bazkide berriak eta inbertsioak gehitzea bilatuko dute, beren eskualdeetan erakargarritasuna eta eragina irabazi ahal izateko. Edonola ere, Estatuko automobilen industria da irabazle nagusia, herrialdean horrelako plantak izateak duen garrantzi eta premia estrategikoagatik, datozen urteetarako sektorean espero diren erronka berriei aurre egiteko.

Horrela, eta ekimenak hasi berriak diren arren, Espainiak aurrez ikusitako Europako mapari 2-3 gigafaktoria gehitzea espero da (kopuru hori planta horien ahalmenaren eta azken jardueraren arabera alda daiteke). Horrela, egindako iragarkien arabera aurrerapen-mailarik handiena duten estatu-proiektuak kontuan hartuta, mapa komunitario hau honela osa liteke:

Gigafaktoriei buruzko serie honen hurrengo atalean, Battchain partzuergoan jarriko dugu arreta. Ekimen horrek, lehen esan bezala, bateria elektrikoei lotutako balio-kate osoa estali nahi du, Basquevolt gigafaktoria-proiektua barne.

Egileak: