Horregatik, munduko herrialde nagusietako asko sektore horretan kokatzea bilatzen ari dira, gaur egun energia-bektore hori sartzeko dagoen "ekaitz perfektua" aprobetxatuz, eta hainbat figurari esker, hala nola Parisko ingurumenaren aldeko akordioei eta Europako funtsak bezalako berreskuratze-plan handien ondorioz espero diren laguntza ekonomikoei esker.

Espainia ez da salbuespena, eta lanean ari da, azken hilabeteetan, mundu osoan erreferentziazko hub bihurtzeko helburuarekin.

Horrela, duela gutxi, Gobernu zentralak hidrogenoaren ibilbide-orria onartu du (8.900 milioi euro bultzatu nahi ditu 2030era arte teknologia horretan inbertitzeko, Italiako 10.000 milioien ostean diru gehien bideratuko duen Europako herrialdea izanik), bai eta energia biltegiratzeko estrategia ere (hidrogenoak funtsezko zeregina du bertan). Horien bidez, hidrogenoaren estatu mailako garapena sustatu eta bizkortuko duen testuingurua definitu nahi da.

Hori da sektore honetan duen anbizioa; izan ere, Gobernuak berak konpromisoa hartu du, besteak beste, 4GW-ko edukiera duen elektrolizagailu-potentzia bat izateko. Hori urte horretarako espero den Europa osoaren % 10 izango litzateke, eta kontinente zaharrean aurreikusitako gaitasun handieneko laugarren herrialdea izango litzateke.

Eskularru hori herrialdeko enpresa handiek eta gobernu autonomikoek jaso dute; izan ere, aldeko testuingurua eta aurreikusitako inbertsioak aprobetxatuz, azken hilabeteotan asmo handiko planak eta proiektuak iragartzen ari dira (horietako asko lankidetza publiko-pribatukoak), Espainiak hidrogenoaren teknologien arloan dituen asmoen bultzada-punta izan daitezen.

Enpresa handiek aldaketaren buru izan nahi dute

Espainiak bere helburuak lortzeko erabiltzen dituen palanketako bat herrialdeko energia-konpainia handiek hidrogenoaren teknologietan erakutsi duten interes handia da.

Besteak beste, Iberdrola, Endesa, Repsol, Naturgy eta Enagas enpresek iragarri dute sektorean interesa dutela. Batez ere, lehenengo hirurak nabarmentzen dira, ez bakarrik hidrogenorako trantsizioan bertan, baita Europako funtsen eraketan ere, asmo handiko planak finantzatzeko (teknologia horretatik harago doaz).

Hala, Iberdrola dagoeneko (besteak beste) lanean ari da proiektu hauetan: Guadalajarako elektrolizagailu-planta bat, 2023rako operatiboa; Fertiberiaren ondoan amoniako berdea ekoizteko plantetan, 2021etik aurrera; edo hiru planta fotovoltaikoz elikatutako hiru euskal hiriburuetan hidrogenerak merkaturatzen (autokontsumoa sustatzeko helburuarekin).

Bestalde, Endesak hidrogeno berdearekin lotutako 23 proiektu iragarri zituen otsailean, 2.900 milioi euroko inbertsioarekin. Horien artean, nabarmentzekoa da As Pontesen (a Coruña) dagoeneko abian dagoena, 2023rako 100 MW-ko elektrolizagailu bat eta 6 parke eoliko lotzea bilatzen duena. Elektrolizagailu-proiektu nabarmenetako batzuk honako hauek dira: Huelva (100 MW-ko edukiera eta 413 M €-ko inbertsioa), Teruel (60 MW eta 294M €), Almeria (20Mw eta 187M €) eta Tarragona (20 MW eta 181 M €).

Hidrogenoaren alde egindako beste apustu handi bat Repsolek Petronorren bidez egindako proposamena da. Izan ere, gaur egun Espainian hidrogenoaren inguruan dagoen ekimen handienetako bat "hidrogenoaren Euskal korridorea" da, Repsol eta Petronor buru dituena; balio-kate osoan 30 proiektu desberdin baino gehiago aurreikusten ditu, 78 enpresa eta erakunderen partaidetzarekin (horien artean dago CIC energiGUNE).

Besteak beste, Repsolek eta Petronorrek hidrogeno berriztagarria ekoizteko 3 planta ezarri nahi dituzte, eta 110 MW baino gehiagoko edukiera metatua izango dute 2025ean hirurak martxan daudenean.

Ildo beretik, beste enpresa handi batzuk hidrogenoarekin lotutako proiektuak garatzen hasi dira. Besteak beste, honako hauek nabarmentzen dira: Enagasek teknologia horri lotutako 10 proiektu baino gehiago iragarri ditu, eta 2023ra arte soilik 2.250 milioira arteko inbertsioa aurreikusi du; Naturgy, Enagasekin berarekin hidrogenoa ekoizteko hainbat proiektu garatzen ari dena, adibidez, Leonen eta Asturiasen; eta Acciona, OCEANH2 bezalako proiektu berritzaileekin, zeinaren helburua baita Espainiako hidrogeno biltegia eta banaketa berdea diseinatzea eta baliozkotzea.

Hala, enpresa handi horien eginkizuna eta hidrogenoan erakutsi duten interesa, zalantzarik gabe, funtsezko elementua dira Espainiak datozen urteetan sektorearen barruan izango duen bultzada industriala eta asmoak lortzeko. Hala ere, ez dira iturri hori datozen urteetako garapen energetiko eta ekonomikorako bidetzat jotzen duten bakarrak.

Hidrogenoa funtsezko elementua da autonomia-erkidegoetako berreskuratze-planen barruan

Enpresa handiek bezala, gobernu autonomiko guztiek hidrogenoaren balio-kateari lotutako proiektuak hartzeko eta finantzatzeko interesa erakutsi dute. Batez ere, datozen hilabeteetan berreskuratze-funtsak iritsiko direla espero den aukera ekonomikoen eta industria-garapenaren ondorioz.

Hain zuzen ere, horixe da teknologia horren aldeko apustua; izan ere, zenbait autonomia-erkidegok, hala nola Euskadik edo Valentziako Erkidegoak, beren eskualde-estrategiak onartu dituzte industria hori sustatzeko, eskualdea sektoreko erreferentzia bihurtuko duten proiektuak garatze aldera.

Hain zuzen ere, autonomia-erkidego guztiek hidrogeno-proiektu handiak (eta lotutako inbertsioak) beren lurraldeetan izateko duten interes horren ondorioz, nolabaiteko lehia dago haien artean ekimen horiek beren mugetara erakartzeko.

Horren adibiderik onena autonomia-erkidego guztiek Europako funtsak eskuratzeko aurkeztu dituzten berreskuratze-planak dira.

Plan horiek aztertuz gero, hidrogenoak horietan guztietan duen rol nagusia ikusiko dugu. Eta ez hori bakarrik, baita abiarazi nahi diren proiektuen artean kasu askotan dagoen "gainjartzea" ere, batez ere elektrolizatzaileen bidezko ekoizpenari dagokionez. Hori dela eta, komunitateen artean "karrera" bat pizten ari da, funtsekin edo funtsik gabe, proiektu horien sustatzaileei ahalik eta baldintza onenak eskaintzeko eta, horrela, hautatutako kokalekuak bihurtzeko.

Batez ere, autonomia-erkidegoek proiektu horien bidez hidrogenoaren balio-kate osoak lurralde bakoitzean dauden industriei ematen dizkien aukerak aprobetxatu nahi dituzte, horrela egungo sarea osatu edo berrabiarazteko.

Adibidez, Asturias edo Kantabria bezalako erkidegoek kostaldeko egoeraz baliatu nahi dute itsas sektorearekin lotutako proiektu handiak garatzeko. Aldiz, Galizia edo Balear Uharteak bezalako beste batzuek, eskualdeko funtsezko agenteen jarduera etetea arintzeko aukera bezala ikusten dute, Endesako As Pontes edo CEMEX zementu lantegia kasu.

Bestalde, Euskadi eta Valentzia bezalako eskualdeek hidrogenoaren aldeko apustua egiten dute, egungo sare industrial eta energetikoaren katalizatzaile gisa. Eta Gaztela Mantxako edo Gaztela eta Leongo erkidegoek, besteak beste, industria horren garapena beren eskualdeen berreraikuntza industrial berrirako lehen harria izatea nahi dute.

Azken batean, argi dago proiektu horiek guztiek proiektu horien garapenaren aldeko apustu sendoa egitea erabaki dutela, eta horrek pentsarazten du datozen urteetan hidrogenoak eta haren teknologiek aukera izango dutela bertan ezarritako itxaropen handiak eta Europako erakundeek nahiz Estatuko zein Espainiako gobernuek ezarritako asmo handiko helburuak betetzeko.

Horrekin guztiarekin, eta laburpen gisa, CIC energiGUNEtik, jarraian, autonomia-erkidego guztiak hidrogenoaren inguruan egiten ari diren apustu handien deskribapen labur bat aurkezten dugu. Apustu horiek "ekosistema" bat izango dira, Espainiak erreferentziazko hub izan nahi duena: